Rozwój mowy dziecka i jego wspieranie

Rozwój mowy dziecka i jego wspieranie.

W trakcie rozwoju mowy dziecka mamy do czynienia z kilkoma jego etapami:

Okres melodii (do ukończenia 1. roku życia): dziecko komunikuje się z dorosłymi za pomocą krzyku, głuży, gaworzy, wymawia pierwsze wyrazy: mama, tata, baba
Okres wyrazu (1-2 rok życia) : dziecko wypowiada się jednowyrazowo, wymawia już wszystkie samogłoski, poza nosowymi: ą, ę oraz wymawia niektóre samogłoski: p, b, m, t, d, n, k, ś, ź, ć, dź.
Okres zdania (2-3 rok życia): dziecko porozumiewa się prostymi zdaniami, potrafi wymówić wszystkie samogłoski, pojawiają się kolejne spółgłoski: pi, bi, mi, ni, f, fi, w, wi, l, li, ki, g, gi, ch
Okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 rok życia): dziecko powinno umieć komunikować się z dorosłymi, pojawiają się kolejne głoski: w wieku s, z, c, dz oraz ok. 5. roku życia r sz ż cz dż. Siedmiolatek powinien mieć utrwaloną poprawną wymowę wszystkich głosek oraz technikę mówienia.

Jaki wspierać rozwój mowy dziecka?

Stymulacja rozwoju mowy dziecka powinna odbywać się już od chwili narodzin, w związku z tym ważne jest aby:

W pierwszym roku życia:

- często mówić do dziecka

- nazywać otaczające go przedmioty, wykonywane czynności

- od ok. czwartego miesiąca życia zachęcać dziecko do naśladowania głosek, sylab

- używać wyrazów dźwiękonaśladowczych : piesek robi hau hau, kotek robi miau miau

- ważne jest także dbanie o sprawność narządów mowy (warg, policzków, języka, podniebienia), w związku z tym należy unikać wszelkiego typu smoczków, pamiętać, że oprócz innych walorów, karmienie dziecka piersią jest doskonałym ćwiczeniem usprawniającym język, wargi i policzki dziecka. Należy także unikać zbyt długiego karmienia dzieci produktami płynnymi, jeśli jest to już możliwe przyzwyczajać do żucia, gryzienia.

W drugim roku życia:

- rodzic wskazuje przedmioty i wypowiada ich nazwę lub dźwięk związany z przedmiotem: tik-tak, brum-brum itp.

- zachęcać dziecko do powtarzania samogłosek i sekwencji samogłosek: a o u aou

- zwracać uwagę na tempo mówienia do dziecka oraz wyrazistą mimikę oraz gest: np. gdy mówimy do dziecka daj wyciągamy rękę

- wspólne czytanie bajek: czytamy i jednocześnie opowiadamy ilustracje, pytamy co to jest?, kto to jest?

W trzecim roku życia:

- można już stosować wszelkiego typu zabawy, gry językowe: zagadki, rymowanki, nazywanie co zniknęło, nadawanie imion postaciom z bajek, nazywanie czynności, przedmiotów, określanie do czego służą

W czwartym roku życia:

- układanie historyjek obrazkowych z pytaniami o przyczynę i skutek

- aranżowanie zbaw tematycznych, np. pacjenta i lekarza, kupującego i sprzedającego

- w trakcie czytania bajek rodzic powinien sprawdzać (w trakcie czytania) poziom rozumienia tekstu

- stopniowo wprowadzać przyimki: na do z dla pod nad, przed, za

W piątym i szóstym roku życia:

- opowiadanie na podstawie obrazków

- zabawa rymami

- uczenie zachowań społecznych: zachowanie przy powitaniu, pożegnaniu

- używanie konwencjonalnych formuł językowych w zabawach tematycznych

- zabawy literami, głoskami

Oprac. M. Stanek-Moś, na podstawie: „Jak wspierać rozwój mowy dzieci w wieku 0-6 lat? Informator dla rodziców”